Gospodarka współdzielenia, ekonomia współpracy czyli sharing economy

Jak podaje Serwis Rzeczypospolitej Polskiej gov.pl najczęściej przyjmuje się, że gospodarka współdzielenia (ang. sharing economy lub collaborative economy) oznacza modele biznesowe, w których działalność odbywa się dzięki pośrednictwu platform współpracy, tworzących ogólnie dostępny rynek czasowego korzystania z dóbr lub usług, często dostarczanych przez osoby prywatne. Gospodarka współdzielenia obejmuje więc trzy kategorie uczestników:

• usługodawców dzielących się swoimi dobrami, zasobami, czasem lub umiejętnościami (mogą to być osoby fizyczne oferujące usługi okazjonalnie lub usługodawcy zawodowo zajmujący się świadczeniem usług);
• użytkowników usług;
• pośredników, którzy za pośrednictwem platformy internetowej łączą dostawców z użytkownikami.

Gospodarka współdzielenia dotyczy wielu sektorów jednak najbardziej dynamicznie rozwija się w turystyce (najem krótkoterminowy) i transporcie. O jej rosnącym znaczeniu świadczy chociażby opublikowane w październiku 2018 roku badanie Eurobarometer The use of the collaborative economy, według którego niemal co czwarty Europejczyk korzystał z usług oferowanych na platformach działających w ramach gospodarki współdzielenia.

Według Wikipedii zaś w kapitalizmie gospodarka podziału jest system społeczno-gospodarczy zbudowany wokół podziału zasobów. Często wiąże się to ze sposobem zakupu towarów i usług, który różni się od tradycyjnego modelu biznesowego firm zatrudniających pracowników do wytwarzania produktów przeznaczonych do sprzedaży konsumentom. Obejmuje wspólne tworzenie, produkcję, dystrybucję, handel i konsumpcję dóbr i usług przez różne osoby i organizacje. Systemy te przyjmują różne formy, często wykorzystując technologię informacyjną w celu wzmocnienia pozycji osób fizycznych, korporacji, organizacji non-profit i rządu za pomocą informacji, które umożliwiają dystrybucję, współdzielenie i ponowne wykorzystanie nadwyżki zdolności w zakresie towarów i usług.

Co to jest gospodarka współdzielenia według Inwestopedii?

Ekonomia współdzielenia to model ekonomiczny zdefiniowany jako  działalność oparta na sieci peer-to-peer (P2P) polegająca na nabywaniu, zapewnianiu lub udostępnianiu dostępu do towarów i usług, często ułatwianej przez społeczną platformę internetową.

Kluczowe wnioski dot. sharing economy

• Ekonomia współdzielenia obejmuje krótkoterminowe transakcje peer-to-peer w celu wspólnego korzystania z nieaktywnych aktywów i usług lub w celu ułatwienia współpracy.
• Ekonomia współdzielenia często obejmuje pewnego rodzaju platformę internetową, która łączy kupujących i sprzedających.
• Gospodarka współdzielenia szybko się rozwija i ewoluuje, ale stoi w obliczu poważnych wyzwań w postaci niepewności regulacyjnej i obaw dotyczących nadużyć.

Zrozumieć ekonomię współdzielenia

Społeczności ludzi wspólnie korzystają z zasobów od tysięcy lat, ale pojawienie się Internetu – i wykorzystanie przez niego dużych zbiorów danych – ułatwiło właścicielom aktywów i tym, którzy chcą z nich korzystać, łatwiej się znaleźć. Ten rodzaj dynamiki można również określić jako ekonomię współdzielenia, konsumpcję współdzieloną, gospodarkę dzielenia się lub gospodarkę rówieśniczą.

Ekonomia współdzielenia pozwala jednostkom i grupom zarabiać na niedostatecznie wykorzystywanych aktywach. W gospodarce współdzielenia nieużywane aktywa, takie jak zaparkowane samochody i dodatkowe sypialnie, mogą być wynajmowane, gdy nie są używane. W ten sposób aktywa fizyczne są udostępniane jako usługi.

Na przykład usługi udostępniania samochodów, takie jak Zipcar, mogą pomóc zilustrować ten pomysł. Według danych przedstawionych przez Brookings Institute prywatne pojazdy pozostają nieużywane przez 95% ich życia. W tym samym raporcie wyszczególniono przewagę kosztową Airbnb nad powierzchnią hotelową w usłudze współdzielenia zakwaterowania, ponieważ właściciele domów korzystają z wolnych pokoi. Stawki Airbnb były o 30-60% niższe niż stawki hotelowe na całym świecie. ¹

Gospodarka współdzielenia ewoluuje

Ekonomia współdzielenia ewoluowała w ciągu ostatnich kilku lat, gdzie obecnie służy jako wszechogarniający termin odnoszący się do wielu transakcji gospodarczych on-line, które mogą nawet obejmować interakcje między przedsiębiorstwami (B2B). Inne platformy, które dołączyły do ​​ekonomii współdzielenia, to:

• Platformy coworkingowe: firmy, które zapewniają wspólne otwarte przestrzenie do pracy dla freelancerów, przedsiębiorców i pracowników pracujących z domu w głównych obszarach metropolitalnych.
• Platformy pożyczkowe peer-to-peer: firmy, które umożliwiają osobom fizycznym pożyczanie pieniędzy innym osobom po stawkach tańszych niż te oferowane za pośrednictwem tradycyjnych podmiotów udzielających pożyczek.
• Platformy modowe: witryny, które umożliwiają osobom fizycznym sprzedaż lub wypożyczanie ubrań.
• Platformy dla freelancerów: witryny oferujące dopasowanie niezależnych pracowników w szerokim spektrum, od tradycyjnej pracy niezależnej po usługi tradycyjnie zarezerwowane dla majsterkowiczów.

Oczekuje się, że ekonomia współdzielenia, napędzana głównie rozwojem Ubera i Airbnb, wzrośnie z 14 miliardów dolarów w 2014 roku do przewidywanych 335 miliardów dolarów do 2025 roku. ¹

Bieżąca krytyka ekonomii współdzielenia

Krytyka ekonomii współdzielenia często wiąże się z niepewnością regulacyjną . Firmy oferujące usługi wynajmu są często regulowane przez władze federalne, stanowe lub lokalne; osoby nielicencjonowane oferujące usługi wynajmu mogą nie przestrzegać tych przepisów lub ponosić związanych z nimi kosztów. Może to oznaczać danie im przewagi, która umożliwi im ustalanie niższych cen.

Inną obawą jest to, że brak nadzoru ze strony rządu doprowadzi do poważnych nadużyć zarówno kupujących, jak i sprzedających w gospodarce współdzielenia. Zostało to podkreślone przez liczne szeroko nagłośnione sprawy, takie jak ukryte kamery w wynajmowanych pokojach, procesy sądowe o niesprawiedliwe traktowanie wykonawców wspólnych przejazdów przez platformy, które ich zatrudniają, a nawet morderstwa klientów dokonywane przez prawdziwych lub oszukańczych dostawców wynajmu i wspólnych przejazdów.

Istnieje również obawa, że ​​większa ilość informacji udostępnianych na platformie internetowej może powodować uprzedzenia rasowe i / lub płciowe wśród użytkowników. Może się tak zdarzyć, gdy użytkownicy mogą wybrać, komu będą udostępniać swoje domy lub pojazdy, lub z powodu niejawnej dyskryminacji statystycznej za pomocą algorytmów, które wybierają użytkowników o takich cechach, jak słaba historia kredytowa lub rejestry karne.

Na przykład Airbnb musiało zmierzyć się ze skargami dotyczącymi dyskryminacji rasowej ze strony przyszłych najemców Afroamerykanów i Latynosów z powodu powszechnej woli użytkowników, aby nie wynajmować tym klientom. W miarę przedstawiania większej ilości danych i ewolucji ekonomii współdzielenia firmy w tej gospodarce zobowiązały się do zwalczania stronniczości zarówno użytkowników, jak i algorytmów, często celowo ograniczając dostępność informacji dla kupujących i sprzedających oraz o nich.

Artykuł przygotowany przy współpracy z portalem – zielonogorski.pl – wiadomości Zielona Góra